Eerst een huis én preventie: nieuwe aanpak kabinet tegen dakloosheid

Staatssecretaris Van Ooijen (VWS), minister De Jonge (BZK/VRO) en minister Schouten (SZW) presenteerden vandaag in een Kamerbrief de nieuwe plannen voor de aanpak tegen dakloosheid. Huisvesting en preventie is de kern van de vernieuwde aanpak. De Nederlandse ggz is blij met deze omslag van denken. Dit is echt een doorbraak en schept ruimte voor oplossingen voor deze doelgroep.

Met deze eerste plannen zet het kabinet een nieuwe manier van denken neer: dakloosheid gaat niet om daklozenopvang, maar om een huisvestingsprobleem. Hierdoor wordt de groep niet gestigmatiseerd. Ook zijn wij als de Nederlandse ggz enthousiast dat er van meet af aan vanuit meerdere departementen hierop wordt samengewerkt.

Vroeg signaleren

Daarnaast wordt er niet alleen aan huisvesting gewerkt, er komt in de nieuwe aanpak ook meer nadruk op preventie. Dat gaat een deel de daklozenproblematiek voorkomen, want als schulden of gezondheidsproblemen niet vroeg gesignaleerd worden, kunnen die ervoor zorgen dat mensen dakloos raken. Hierbij is het belangrijk dat deze mensen snel de juiste ondersteuning krijgen.

Ruimte voor creatieve oplossingen

De Nederlandse ggz kijkt uit naar hoe het kabinet invulling gaat geven aan dit plan. Hoe gaat het kabinet bijvoorbeeld de huisvesting realiseren in deze huidige tijd van woningentekort? De brief die de bewindslieden naar de Kamer stuurde, biedt wel ruimte voor creatieve oplossingen zoals het delen van woningen en het geschikt maken van leegstaand vastgoed voor wonen. Maar het is ook spannend of het haalbaar is in deze tijd van woningentekort.

Financiële bestaanszekerheid is randvoorwaarde

Ook ziet de brancheorganisatie uit naar hoe het kabinet invulling gaat geven aan de financiële bestaanszekerheid. In de brief staat hierover: ‘Dakloosheid bestrijden gaat in feite over het bestrijden van uitsluiting. Hoewel dakloosheid wordt veroorzaakt door een complex samenspel aan factoren, weten we dat financiële problematiek en gebrek aan participatie de belangrijkste oorzaken van dakloosheid zijn. Voldoende inkomen is een randvoorwaarde voor het hebben van een woning. Daarom is financiële bestaanszekerheid onlosmakelijk met het uitgangspunt ‘wonen eerst’ verbonden.’

Eind dit jaar uitgewerkte plannen

De bewindspersonen willen structureel 65 miljoen euro per jaar extra beschikbaar stellen voor de nieuwe plannen voor de aanpak van dakloosheid. De uitgewerkte plannen worden eind dit jaar aan de Tweede Kamer gepresenteerd.

Aantal daklozen in Nederland

Op 1 januari 2021 telde Nederland volgens het CBS 32.000 daklozen. Een jaar eerder waren dat er ruim 36.000, waarmee de jarenlange stijging sinds de eerste tellingen in 2009 was gestopt. Het aandeel 18- tot 27-jarigen onder de groep daklozen daalde van 35 procent begin 2016 naar 18 procent op 1 januari 2021. Op 1 januari 2021 was 80 procent van de daklozen man. 37 procent verbleef in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag of Utrecht.

Brief aan Tweede Kamer over uitgangspunten aanpak dakloosheid