Capaciteitsdruk centraal bij debat over gevangeniswezen en tbs

Op donderdag 16 mei vond in de Tweede Kamer het commissiedebat gevangeniswezen en tbs plaats met minister Weerwind. De week erop, op 21 mei, vond er een tweeminutendebat plaats in het verlegde van dit onderwerp. Daarbij zijn moties ingediend.

Je vindt het volledige debat hier terug. De Nederlandse ggz schreef, in het samenwerkingsverband van het Forensisch Netwerk, inbreng voor dit debat. Het merendeel van het debat stond in het teken van de capaciteitsdruk in het gevangeniswezen en tijdelijke maatregelen om veroordeelden nog niet in de cel te zetten. In dit verslag ligt de focus op tbs en overige forensische zorg.

Druk op Forensische Zorg en tbs

Kamerlid Boswijk (CDA) wijst op de capaciteitsdruk in de keten en gebrekkige doorstroom, iets dat in de brief van het Forensisch Netwerk ook uitgebreid aan de orde komt. Hij vraagt expliciet naar of wettelijke grondslagen kunnen komen om informatie-uitwisseling mogelijk te maken. Kamerlid Van Nispen (SP) wijst ook op de verstopping in de keten. “Slecht voor de patiënten, demotiverend voor het personeel, slecht voor de veiligheid van de samenleving en ook nog eens hartstikke duur”, stelt hij. Hij vraagt om meer forensische zorgplekken in publiek beheer.

Onbegrepen gedrag en bezuinigingen

Het SP-Kamerlid, dat recent samen met collega Dobbe een werkbezoek aflegde bij forensische zorginstelling Fivoor, laakt de forse bezuinigingen die in de voorjaarsnota voor (overige) forensische zorg zijn aangekondigd. Hij wijst erop dat een goede forensische zorg een belangrijke rol kan spelen ook bij passende inzet bij onbegrepen gedrag. In overeenstemming met de brief van het Forensisch Netwerk vraagt hij om een leegstandsvergoeding of beschikbaarheidsfinanciering om tekorten aan personeel en plek te voorkomen. Ook vraagt hij of de bewindspersoon de behandeling eerder in wil starten van hen die daarop in de gevangenis aan het wachten zijn.

De minister over grondslagen voor informatie-uitwisseling

Noodzakelijke wettelijke grondslagen om informatie uit te kunnen wisselen. Hij kijkt op aantal punten hiernaar en is in gesprek met zorgverleners. Als het nodig blijkt is hij bereid wetgeving in gang te zetten (hierover wordt later een motie ingediend door Kamerlid Boswijk).

De minister over gemaximeerde tbs

De minister erkent dat dit op 4 jaar is gemaximeerd en dus dat als zorg langer op zich laat wachten, er minder tijd voor behandeling overblijft. Er is nu implementatie van afspraken om deze processen strakker te trekken. De minister houdt dit in de gaten en zal desnoods ingrijpen. Dat betekent dat op dit moment helaas geen duidelijkheid wordt geboden.

De minister over overige forensische zorg

Weerwind spreekt tegen dat er een bezuiniging op overige forensische zorg is. Lichte daling zie je terug in de raming, stelt hij, maar capaciteit wordt niet afgebouwd. Over leegstandsvergoeding zegt hij nu onderzoek te doen naar toepassing hiervan bij tbs, omdat hij daar de grootste knel ziet. Bij overige FZ worden ook cliënten zonder straftitel geplaats. Als invoering bij tbs gelukt is, is de minister bereid ook bij overige FZ te onderzoeken of invoering van beschikbaarheidsfinanciering wenselijk en mogelijk is.

De minister over aansluiting FZ en reguliere zorg

Over de aansluiting tussen straf- en zorgstelsel: de minister zegt dit probleem te erkennen. Daarom werkt hij aan een gedeelde werkagenda samen met VWS, die zegt hij toe na de zomer. Daarin onder andere: meer passend zorgaanbod voor hen die langdurig beveiligde zorg nodig hebben, een extra wettelijke titel in het strafrecht en meer risico gestuurd handelen.

Toezeggingen

Tijdens het debat heeft de minister de volgende toezeggingen gedaan:

• Weerwind informeert TK over systeem van zelfmelders;
• Weerwind komt met diverse voortgangsbrieven over gevangeniswezen voor zomerreces, met daarin:
  o Oplossing van zelfmelders
  o Uitvoering Van Nispen motie over gevangeniswerk aantrekkelijker maken
  o Telefoons in gevangenissen
  o ISD-maatregelen en voorkomendheid
  o Geleverde zorg door het Leger des Heils.
• Voor zomerreces brief met uitleg uitvoering motie Ellian over uitbreiding cellencapaciteit in Vught;
• Weerwind stuurt eerste helft van juni een brief met reactie op advies Raad van State over de penitentiaire beginselenwet.
• Weerwind informeert de TK in juni over dagbestedingsmogelijkheden voor jeugdigen.

Moties

Het tweeminutendebat was aangevraagd door Kamerlid Ellian (VVD). Van de ingediende moties lichten wij er twee hieronder uit.

Boswijk (CDA) over informatie-uitwisseling in de forensische zorg regelen, zoals het verzoek in de brief van het Forensisch Netwerk. Deze kreeg van minister Weerwind de appreciatie ‘oordeel Kamer’ en wordt dus zeer waarschijnlijk aangenomen.

Van Nispen (SP) over domeinoverstijgende financiering voor onder meer het ontlasten keten van Tbs, FZ en reguliere zorg, en voor de levensloopaanpak. Deze motie is mede ontstaan na een werkbezoek waarvoor het Forensisch Netwerk de SP Kamerleden heeft uitgenodigd. Weerwind stelt dat dit al opgepakt wordt. Hij geeft ook deze motie ‘oordeel Kamer’.

Over de moties wordt dinsdag 28 mei gestemd. De Nederlandse ggz zal het vervolg met veel interesse volgen.