Khalid Bennaceur is sociaalpsychiatrisch verpleegkundige, leefstijlcoach en running therapeut bij het Centrum voor Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis. Regelmatig krijgt hij de vraag: “Hoe pak je dat aan, beginnen over leefstijl? Hoe krijg je én houd je mensen gemotiveerd?” Volgens Khalid begint alles met een goede behandelrelatie en oprechte nieuwsgierigheid zonder vooroordelen.
Khalid: Bewegen vind ik belangrijk. Ik loop zelf al mijn hele leven hard. Het is voor mij echt dé manier om mijn hoofd leeg te maken. Hardlopen is voor mij zo’n vanzelfsprekend onderdeel van mijn leven, dat ik niet eens meer zag wat het me allemaal opleverde.
Dat veranderde toen mijn dochter geboren werd. Ik was net begonnen met een nieuwe studie en hardlopen schoot er steeds vaker bij in. Plotseling merkte ik dat ik om 16.00 uur zat te gapen op mijn werk. Ik werd prikkelbaar en focussen lukte minder goed.
Zou het komen doordat ik niet meer hardloop? Dus ben ik weer begonnen. En al snel voelde ik me energieker. Sindsdien ben ik nooit meer gestopt. Leefstijl is natuurlijk breder dan bewegen alleen. Ik ben ook bewuster bezig met gezonde voeding en aandacht voor stressmanagement.
Khalid Bennaceur
Foto door: Pim Geerts
Als je dit kunt, kun je nog veel meer!
Waarom leefstijl zo belangrijk is in een behandeltraject? Natuurlijk is er het aspect gezondheid. Alleen levert aandacht voor leefstijl nog veel meer op.
Je komt bij een ggz-aanbieder terecht omdat je vastloopt op bepaalde gebieden in je leven. Door zelf de touwtjes in handen te nemen over je leefstijl, word je bewust van je eigen kracht. Het geeft je het gevoel dat je weer regie hebt over je leven.
Je leert om van een passieve copingstijl naar een actieve copingstijl te gaan. Wat kan ik zélf doen om me goed te voelen? Deze positieve ervaring werkt door in je hele leven. Want als je dit zelf kunt veranderen, dan kun je nog veel meer!
Over Lentis
Lentis is een organisatie die gespecialiseerd is in het behandelen van ernstige psychische problemen bij mensen thuis, op de polikliniek of in klinieken.
"Ik benader mensen met een open, nieuwsgierige blik"
Vragen vanuit nieuwsgierigheid
Ik probeer leefstijl altijd een onderdeel te maken van de behandeling. Omdat leefstijl beladen kan zijn, benader ik mensen met een open, nieuwsgierige blik. Ik vraag bijvoorbeeld:
- Wat vind jij zelf van leefstijl?
- Waar ben je tevreden over?
- Zou je iets willen veranderen?
Elk antwoord is oké. Als iemand helemaal tevreden is met zijn of haar leefstijl, dan respecteer ik dat.
Vaak willen cliënten wel iets veranderen, maar ze weten niet waar ze moeten beginnen. Simpelweg iets in kaart brengen helpt al. Dan komt de praktische invulling vanzelf.
Omgaan met weerstand
Ik begeleid een running therapie-groep. Ik krijg vaak de vraag: hoe ga je om met weerstand? Ik denk dat de grootste valkuil van een zorgprofessional is dat je een cliënt te graag wilt helpen. Daardoor ga je iets forceren. Dat komt vanuit een goed hart, alleen werkt het averechts.
Als ik weerstand voel op het thema leefstijl, behandel ik het via een omweg. Zonder iets te willen veranderen, geef ik mensen inzicht in hun copingstrategieën. Stel iemand heeft last van stress en grijpt daarom naar een zak chips. Dan vraag ik:
Waar had je op dat moment behoefte aan? En wat heeft die zak chips je gegeven?
Door zo in gesprek te gaan, laat ik cliënten nadenken:
- Waarom doe ik dit eigenlijk?
- Wat heb ik nodig? En… hielp die zak chips?
- Wat zou wel helpen als ik me zo gestrest voel?
"Wanneer je zelf ook aandacht besteedt aan je leefstijl, werkt dat verbindend"
Drempels vooraf wegnemen
Gedragsverandering is moeilijk voor de meeste mensen. Daarom is het belangrijk om leefstijldoelen op te delen in kleine stapjes. Zo omzeil je de weerstand die kan ontstaan als een doel te groot of te snel voelt.
Om mensen gemotiveerd te houden, breng ik vooraf mogelijke drempels in kaart. Een voorbeeld dat me nu te binnen schiet is een cliënte die een EMDR-behandeling volgde. Na zo’n behandeling was ze altijd doodop. Ze was bang dat ze daardoor zou stoppen met de running-groep.
Ik sprak met haar af dat ze ook welkom was als ze héél moe was. Dan mocht ze erbij zijn en kijken wat haar op dat moment lukte. Zo had ze toch contact met de groep en bleef ze in haar sportritme.
Door vooraf mogelijke drempels laag te houden, houd je mensen gemotiveerd. Je verlaagt de angst om te falen. Hoe het ging met de cliënte? Ze is inderdaad een paar keer op de bank gaan zitten. Na afloop ging ze met een glimlach naar huis. En later kon ze de draad wat makkelijker weer oppakken.
Gun een cliënt innerlijke kracht
Wat we vroeger een normale leefstijl vonden, is nu ineens bijzonder. Ik ben opgegroeid in Marokko. Mijn ouders hadden geen auto, dus deden we alle boodschappen lopend. Bijna niemand had overgewicht of welvaartsziekten.
Nu moeten we allemáál ons best doen voor een gezonde leefstijl. Leefstijl is voor iedereen belangrijk. Ik denk dat je in een behandeling het meest bereikt vanuit een oprechte motivatie. Je gunt de ander de innerlijke kracht die een gezonde leefstijl oplevert.
Dus in plaats van mensen te benaderen vanuit een oordeel dat ze iets ‘fout’ doen, erken je de cliënt in wie hij of zij is. Jouw intentie is altijd voelbaar. Wanneer je oprecht bent en je zelf ook aandacht besteedt aan je leefstijl, werkt dat verbindend.