Ruth Peetoom: Laat me niet alleen

En weer is het Wereld Suïcide Preventie Week. Een week extra aandacht voor hoeveel mensen denken aan zelfdoding omdat ze geen weg meer zien in hun leven. Of omdat dat de enige manier is waarop ze nog grip voelen op hun bestaan. Extra aandacht om suïcide te voorkomen is hard nodig.

Voorzitter Ruth Peetoom, column op 10 september, Wereld Suïcide Preventie Dag, leestijd: 1 min

Gemiddeld overlijden alleen al in Nederland vijf mensen per dag omdat ze zelf een einde aan hun leven maken. 15% van de jongeren heeft serieuze suïcidale gedachten. Dat zijn schrikbarende cijfers. Maar de ellende die erachter schuilgaat treft nog veel meer mensen. Familie. Vrienden. Buren. Collega’s. Zorgprofessionals. Spoorwegpersoneel. Politieagenten. Suïcide slaat kraters – in het leven van mensen die het doen, in het leven van de mensen die ermee te maken krijgen.

Op zoek naar woorden

Práát erover, zeggen we al jaren. Kom er zelf mee naar buiten als het je verstikt. Vraag ernaar als je bij iemand anders signalen zijn. Niet dat dat gemakkelijk is. ‘Op zoek naar woorden’ is het thema van de Wereld Suïcide Preventie Week. Er bestaat geen pasklaar recept voor een goed gesprek of een handboek met de juiste vragen. Er is wel de ervaring dat mensen uit angst om het verkeerde te zeggen, wegblijven of stilzwijgen. Dat helpt niet. En ook het aanbod ‘Je mag me altijd bellen’ is goedbedoeld, maar teveelgevraagd. Want mensen in diepe wanhoop of verdriet ervaren daarbij grote drempels of weten vaak niet eens wat te vragen. Het is niet erg als de ander merkt dat jij voor wat te groot is of te veel, ook de woorden niet paraat hebt. Het wordt integendeel vaak ervaren als erkenning, dat het ernstig is en dat je er oprecht moeite voor doet, tastend en zoekend, om de ander te vinden.

En ook als je geen woorden hebt, kun je er wel zijn. Het allerbelangrijkste is presentie. Náást iemand staan, erbij gaan zitten, een hand vasthouden, soms een arm om iemand heen slaan. Samen muziek luisteren die wél vangt wat niet in woorden te vatten is. Als er teveel schaamte is om te praten, teveel verwarring om je uit te kunnen spreken, teveel beklemming voor een goed gesprek, zijn er andere manieren om nabij te zijn.

Wereld Suïcide Preventie Week

‘Ne me quitte pas’ – ‘laat me niet alleen’. Edith Piaf en Jacques Brel zongen over de liefde, maar het gaat net zo goed over verbondenheid en nabijheid als het heftig is. Laat me niet alleen – dat geldt voor mensen met suïcidegedachten, voor naasten en nabestaanden, voor al die mensen die ook in hun werk geconfronteerd worden met wat zelfdoding allemaal teweegbrengt. Dat blijft natuurlijk niet bij een week, die aandacht moet er altijd zijn. Maar de Wereld Suïcide Preventie Week kan je je er wel weer even bij bepalen hoe nodig het is, dat het kán op veel manieren. En dat het klein begint, bij jezelf, bij gewoon doen, vandaag en alle dagen.