Minder regels in de ggz: meer tijd om van betekenis te zijn

24 september 2025

De regeldruk binnen de ggz staat haaks op het leveren van goede zorg. Administratieve lasten leiden tot hoge werkdruk, lange wachtlijsten en een tekort aan professionals. Dat moet anders, vinden steeds meer ggz-aanbieders.

In 2025 start het Transitieprogramma Regeldruk ggz, een programma dat radicale verandering beoogt. Het begint bij vier koplopers – Arkin, GGZ Delfland, Altrecht en Parnassia. Daarna volgt opschaling. We spreken Iris Bandhoe, psychiater en bestuurder van GGZ Delfland, en Dick Veluwenkamp, bestuursvoorzitter bij Arkin.

Het programma heeft als doel de administratieve last terug te brengen tot 20% van de werktijd in 2027. “Veel professionals besteden nu wel 40% van hun tijd aan administratie”, zegt Iris. “Vaak door ingewikkelde financieringsprocessen of stapelingen van regels waarvan behandelaren het nut niet zien.”

Onder druk

Regeldruk tast niet alleen het werkplezier van behandelaren aan, maar ook de kwaliteit van zorg. “Als je voortdurend druk voelt om registratie te verantwoorden, gaat dat ten koste van vertrouwen en motivatie”, aldus Iris Bandhoe.

Complex samenspel

Ondanks eerdere programma’s zoals Ontregel de Zorg is de regeldruk niet verminderd. Dick Veluwenkamp: “Er zijn juist meer regels gekomen. De ggz verdient een eigen aanpak: deze sector kent veel financiers, steeds veranderende bekostiging en complexe afspraken met gemeenten, verzekeraars en huisartsen.”

Terug naar de eenvoud

De gevolgen zijn groot: onrust, verzuim en vertrek uit de sector, terwijl de zorgvraag stijgt. “Het is cruciaal dat behandelaren hun tijd weer zinvol kunnen gebruiken”, zegt Dick. “We willen terug naar de eenvoud, vertrouwen in de professional en betekenisvolle verantwoording.”

Fundamentele verandering

Vandaar het Transitieprogramma Regeldruk, dat verder gaat dan het Integraal Zorgakkoord en verder dan losse regels schrappen. Het programma beoogt een herontwerp van processen in alle ggz-vormen. “Wij geloven dat je voor échte verandering moet beginnen bij de dag van de professional”, aldus Dick. “Wat heeft de behandelaar nodig om goed werk te doen?”

Stoppen met ZVT

Een doorn in het oog van veel behandelaren is het direct moeten invullen van een Zorgvraagtypering – en daaraan gekoppeld het stellen van een diagnose. Een belangrijk besluit van de koplopers is te stoppen met de Zorgvraagtypering (ZVT). Iris: “De ZVT zegt niets over de ernst van de problematiek en leidt tot onnodige administratie. Vanaf najaar 2025 gaan we hiermee stoppen.”

Lef tonen

Deze aanpak vraagt lef. Iris: “Als we vandaag stoppen met de ZVT lopen we risico’s bij facturering”, zegt Iris. “Maar juist door dit te doen, leggen we de vinger op de zere plek.” Dick vult aan: “We zijn gewend alles tot in detail te verantwoorden. Nu moeten we leren vertrouwen dat goede zorg genoeg bewijs is.”

Poli 2.0

Precies die aanpak – doelgestuurd behandelen en aan het eind van het traject pas kijken waar je mee te maken hebt gehad – staat centraal in Poli 2.0. GGZ Delfland test dit nu uit. Iris: “De patiëntreis is helemaal opnieuw ontworpen. Cliënten werken met één doel, samen met twee behandelaren. Er is minder administratie, kortere wachttijd, grotere doorstroom en meer werkplezier.”

Geen heilige huisjes

Het programma rust op duidelijke principes. Dick: “Er zijn geen heilige huisjes. Alles moet bespreekbaar zijn, ook als regels of systemen in de weg staan. Dat kan schuren, maar ons uitgangspunt is vertrouwen en geloof in de professionals.”

Mouwen opstropen

“We kunnen deze transitie niet zonder samenwerking in gang zetten en landelijk opschalen”, vervolgt hij. “Ik hoop dat de ontwikkeling van de arbeidsmarkt ook de zorg van verzekeraars is en zij net als wij een gevoel van urgentie krijgen. Daarom gaan we ons concept toelichten bij verzekeraars, de NZa en het ministerie van VWS. Het is spannend. Durven deze partijen hun nek uit te steken om samen tot een herontwerp te komen? Het is mouwen opstropen en samen stappen zetten. Dat vraagt toewijding.”

Durf te bewegen

Wat adviseren Dick en Iris bestuurders van andere ggz-organisaties? Iris: “Durf een radicaal andere aanpak te kiezen, vanuit vertrouwen in de professional. Natuurlijk zijn er hobbels, maar hiermee vergroot je werkplezier en pak je de arbeidsmarktproblematiek aan. Uiteindelijk gaat het om de vraag: waartoe zijn we op aarde?” Dick: “Kijk niet alleen naar vandaag, maar ook naar overmorgen. Anticiperen vraagt een nieuwe manier van denken en durf om te bewegen.”

Kleine stappen

Verandering hoeft niet altijd groot te beginnen. “Vraag je af wat kwaliteitsmonitoren echt opleveren”, zegt Dick. “Draagt een monitor niets bij? Stop er dan mee. Als je iets niet kunt uitleggen, klopt het niet.”

Stip op de horizon

De persoonlijke drive van de koplopers is groot. Iris Bandhoe: “Mijn droom is dat ik rustig naar een patiënt kan luisteren, zonder te denken aan de registratie.” Dick Veluwenkamp herinnert zich de jonge psychiater die zei: ‘Ben ik nu administrateur of psychiater?’ “Toen gingen bij mij de alarmbellen af. Ik hoop dat jonge mensen in het vak straks ervaren dat ze écht van betekenis zijn voor onze cliënten.”