Vijf vragen over: bemoeizorg

Volgens de politie is er sprake van meer overlast op straat en zijn er vaker meldingen over mensen met onbegrepen gedrag. Mensen die in een acute crisis zijn geraakt, kunnen na beoordeling terecht in crisiszorg. Vaak kan zo’n situatie worden voorkomen. Daarvoor is contact cruciaal.

Daarom vindt de Nederlandse ggz het belangrijk bemoeizorg vast te leggen in de Wet maatschappelijke ondersteuning. Ook burgemeesters, gemeenten en psychiaters pleitten daar in 2025 voor. Maar wat is bemoeizorg? En wat voegt het toe?

Wat is bemoeizorg?

Bemoeizorg is hulp voor mensen die zelf de weg naar hulp niet kennen of deze vermijden, maar wel grote problemen hebben. Dat kan komen door bijvoorbeeld psychische klachten, verslaving, schulden, problemen met werk of wonen of eenzaamheid. Of een combinatie daarvan. Gespecialiseerde hulpverleners zoeken deze mensen actief op, maken contact en bieden steun. Zo voorkomen ze dat problemen groter worden. Soms zorgen ze er ook voor dat iemand in een passend hulp- of zorgtraject terecht komt.

Waarom is dit belangrijk?

Uit onderzoek in 2021 bleek dat bij 60 procent van de overlastmeldingen iemand niet bekend was bij de ggz. Dat kan meerdere oorzaken hebben. Soms gaat het om iemand die geen psychiatrische ziekte heeft of er wordt een melding gedaan over een toerist die drugs heeft genomen. In andere gevallen kan het zo zijn dat iemand de weg naar de zorg niet kent of zelfs vermijdt. Om te zorgen dat kwetsbare mensen passende zorg, hulp of steun krijgen bij problemen in het leven, is het belangrijk contact te leggen en te houden. Bemoeizorg helpt daarbij.

Waarom moet ik hiervan weten?

Bemoeizorg is, net als meer passende woonplekken en het terugdringen van dakloosheid, belangrijk om de groeiende groep kwetsbare mensen te helpen. Die hulp kan inhouden dat zij deel (blijven) uitmaken van de samenleving. Daarnaast is deze manier van contact maken en onderhouden belangrijk om iemand te helpen aan zorg, hulp of ondersteuning. Voor wie het wonen in de samenleving nog te moeilijk is, kan bemoeizorg helpen om de juiste plek te bieden met minder prikkels en waar nodig aanwezige zorg en steun.

Wat kan ik ermee?

Veel ggz-instellingen hebben, soms in samenwerking met lokale GGD of gemeente, bemoeizorgteams. Deze gespecialiseerde professionals helpen om contact te leggen en de juiste zorg, hulp of ondersteuning te bieden. Voor zowel de kwetsbare persoon, diens naasten en buren, zorgverleners en andere maatschappelijke partners is dat enorm belangrijk. Contact en de juiste hulp kunnen grotere problemen voorkomen.

Wat is er nodig?

In 2015 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) ingevoerd. Sinds die tijd is bemoeizorg niet meer als wettelijke verantwoordelijkheid van gemeenten vastgelegd. Gemeenten zijn nu vrij om geld vrij te maken voor openbare geestelijke gezondheidszorg, zoals bemoeizorg. Sommigen doen dat wel, anderen niet. Als in de Wmo duidelijk staat dat gemeenten verplicht zijn dit te organiseren – en hoe – is bemoeizorg in alle Nederlandse gemeenten beschikbaar. Kwetsbare mensen die het moeilijk hebben, kunnen dan rekenen op contact. Zo worden ze eerder en passend geholpen – soms ook tot opluchting voor hun naasten en buren.