Debat Justitie en veiligheid: zorg over verward gedrag en gokproblemen

De Tweede Kamer debatteerde op 20 en 21 november over de begroting van Justitie en Veiligheid. Minister Van Weel en staatssecretarissen Coenradie (o.a. forensische zorg) en Struycken (rechtsbescherming) gingen met Kamerleden in debat. Ook forensische zorg (zoals TBS en overige forensische zorg) valt onder deze begroting.

Het debat ging veel over politie, politiecapaciteit, inzet, cybercrime, mensenhandel, drugsbeleid, veiligheid en repressie en ook femicide. Aanzienlijk minder aandacht was er voor forensische zorg en TBS -mogelijk omdat daar binnenkort een los Kamerdebat over is- én omdat er recent een commissiedebat over het gevangeniswezen plaatsvond. Het thema onbegrepen en verward gedrag kwam een aantal keer kort aan de orde, vaak in relatie tot politie inzet. Ook spreken enkele Kamerleden over de onlinekansspelmarkt, die sinds het openstellen ervan uit de hand is gelopen, met schadelijke gevolgen (denk aan gokverslaving) voor de populatie.

Bekijk het debat terug.

Inbreng de Nederlandse ggz

Branchevereniging de Nederlandse ggz stuurde de Kamerleden vooraf een brief met inbreng voor het debat. Daarin benadrukken wij de noodzaak om de capaciteit binnen de forensische zorgketen te vergroten. Dan is er namelijk voldoende ruimte voor TBS-plaatsen en een goed functionerende doorstroom naar reguliere ggz en Beschermd Wonen. Ook bemoeizorg en samenhang met huisvestingsbeleid komen in de brief aan de orde.

Forensische zorg en TBS

Tijdens het debat werd de noodzaak benadrukt om de forensische zorg verder te versterken. De minister en staatssecretaris benadrukten het belang van een goed functionerend TBS-systeem om veiligheid te garanderen en recidive te verminderen. Daarbij werd aangegeven dat het kabinet extra investeert in de capaciteit van forensische instellingen en aandacht besteedt aan re-integratie van ex-gedetineerden. De Kamer drong erop aan om sneller oplossingen te bieden voor wachttijden binnen de TBS-zorg en om middelen efficiënter in te zetten, zodat personeelstekorten niet de kwaliteit van zorg ondermijnen.

Onbegrepen en/of verward gedrag

De problematiek rond mensen met verward gedrag werd uitgebreid besproken. De minister benadrukte dat deze uitdaging niet alleen bij de politie kan worden neergelegd. Gemeenten, zorginstellingen en andere partners moeten beter samenwerken om tijdig signalen op te vangen en escalaties te voorkomen. De mobiele crisisteams, die specifieke hulp bieden aan mensen in acute noodsituaties, werden als voorbeeld genoemd. De Kamer benadrukte het belang van snellere implementatie van deze teams en vroeg om meer financiering en coördinatie. Het kabinet gaf aan dat nieuwe stappen worden verwacht in de eerste helft van 2025.

Online kansspelen en gokken

De groei van online kansspelen en de daaruit voortvloeiende gokproblematiek vormden een zorgelijk punt. Kamerleden spraken hun zorgen uit over de toegankelijkheid van online gokken, vooral voor jongeren en kwetsbare groepen. Het kabinet heeft plannen om de reclame voor kansspelen verder te beperken en strengere eisen te stellen aan gokaanbieders, bijvoorbeeld op het gebied van verslavingspreventie en transparantie. De minister beloofde striktere handhaving van bestaande regels en extra investeringen in voorlichting over de risico’s van online gokken.

Er zijn voorstellen ingediend door CDA, ChristenUnie en de SP om de onlinekansspelmarkt fors aan banden te leggen. De Nederlandse ggz is blij dat de ernst tot een steeds groter deel van de Kamer is doorgedrongen.

Moties, amendementen en toezeggingen

Er zijn enkele relevante amendementen ingediend en in de tweede termijn van het debat ook enkele moties. Ook zijn er een aantal voor onze branche relevante toezeggingen gedaan.

• Over de ingediende moties wordt komende dinsdag gestemd;
• Over het amendement en de gehele begrotingen wordt op 5 december gestemd.

Rakend aan Forensische Zorg en TBS:

• Amendement nr. 41 (Ellian): Voorstel om forensische patiënten een eigen bijdrage in de verblijfskosten te laten betalen. Het amendement werd ontraden omdat het volgens de staatssecretaris een reeds geplande maatregel betrof waarvan de opbrengsten al waren ingezet. Ook is deze vorm van amenderen ongebruikelijk in een begrotingswet. De staatssecretaris gaf aan dit verder te willen onderzoeken.
• Toezegging: De staatssecretaris beloofde een Kamerbrief met tijdpad en stand van zaken rondom het innen van verblijfskosten bij forensische patiënten.

Rakend aan online kansspelen, verslaving en gokken:

• De Kamer pleitte voor strengere regulering, inclusief verbeterde preventie en hulpverlening voor gokverslaving. Staatssecretaris noemde dit een prioriteit en sprak over aanvullende bevoegdheden voor de Kansspelautoriteit, zoals het blokkeren van illegale websites.
• Motie nr. 103 (Ceder en Bikker): Verzocht om data over gokuitgaven beschikbaar te maken voor de Nationaal Rapporteur Verslavingen, zodat onderzoek naar gokgedrag en verslaving mogelijk wordt.
• Kamerlid Sneller diende een amendement in gericht op ondersteuning voor mensen met verslavingsproblematiek om politiecapaciteit vrij te maken. Dit amendement werd echter ontraden door de minister, met als reden dat het onderwerp onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) valt.
• Toekomstig voorstel: Staatssecretaris beloofde begin 2025 een uitgebreide brief met concrete wijzigingen voor gokbeleid

De Nederlandse ggz volgt de ontwikkelingen en stemmingen op de voet en onderhoudt contact met de Kamerfracties.