Toespraak Ruth Peetoom Kenniscongres de Nederlandse ggz 2025
Speech voorzitter Ruth Peetoom, Kenniscongres de Nederlandse ggz, 25 juni 2025, leestijd: 5 minuten
Hallo mentale krachtpatsers!
Ongelofelijk leuk om jullie hier te zien, bij de tweede editie van ons kenniscongres!
De eerste was in 2023. “Bewegen voor gezonde zorg”, was de titel toen. Het ging om transformatie, verandering naar een mentaal veerkrachtige samenleving. Aan de ene kant betekende dat opgaven voor onszelf, en aan de andere kant was er ook het besef dat we iedereen nodig hebben.
Groter, breder, dieper
Nu, in 2025, is het tijd voor de tweede editie. En die is groter, breder en dieper.
Groter, want we hebben wel 4 keer zoveel deelnemers. Er zijn vandaag wel zo’n 500 deelnemers. Het is ook breder – het aantal professionals en partijen is nogal gevarieerd. Er zijn zorgprofessionals, er zijn ervaringsdeskundigen, er zijn bestuurders en beleidmakers, uit alle hoeken van de ggz en andere domeinen, zowel van de zorg als daarbuiten.
En dat is mooi en belangrijk, want goede ggz komt er alleen maar als we samenwerken. En het is ook dieper, wijdser. We kijken naar de toekomst. Er is een gezamenlijk perspectief – van ons, de Nederlandse ggz samen met NIP, MIND en de NVvP. Van patiënten, zorgprofessionals en aanbieders samen, want er zijn misschien wel verschillen in focus, maar belangrijker dan het verschil is wat we delen: dat het tenslotte gaat om de mensen met psychische problemen die goede zorg nodig hebben en om de mensen die die zorg mogelijk maken.
De toekomst is netwerkzorg
Vier thema’s heeft dat toekomstperspectief.
- Zorgen voor ondersteuning en zorg die meebeweegt met de cliënt
- Zorgen voor organisatie en financiering die flexibel meebeweegt
- Zorgen voor voldoende beschikbare menskracht
- Zorgen voor goede kwaliteit, kennis en data in de ggz.
En waarom is dat nodig?
Hierom: de toekomst is netwerkzorg. Hier is het inmiddels wereldberoemde plaatje van onze waaier, waarin de client centraal staat - en zijn naasten natuurlijk. Er is het sociaal netwerk, er is de wijk, er is de instelling en er zijn allerlei soorten zorg – van preventie tot TBS en alles wat daartussen zit, van allerlei soorten zorgverleners. Soms heeft iemand behandeling nodig, soms begeleiding, soms schuldhulpverlening en soms helemaal niets.
Het toverwoord is opschalen, afschalen, al naar gelang wat nodig is en zonder tussendoor telkens weer indicaties en wachtlijsten. Als een mens een mens uit een stuk is, moet netwerkzorg ook naadloos zijn. En natuurlijk, er zijn allerlei hobbels en hick-ups – inderdaad die wachtlijsten, nu alleen al honderdduizend wachtenden, en dat zijn alleen nog maar de volwassenen, kinderen en jongeren staan op een andere wachtlijst, bij de gemeenten, inderdaad daarnaast al die jongeren met mentale problemen en dan ook nog dat ingewikkelde systeem van zes zorgwetten waar de ggz mee te maken heeft met bijbehorende financiering – een woud aan regelgeving, waar iedereen gek van wordt, als-ie het al niet is. En daar middenin staan wij voor die prachtige, onmogelijke, uitdagende klus die ggz heet, die klus waarvan je nooit af hoeft te vragen of het zin heeft, want elke dag is het weer duidelijk dat mensen dat nodig hebben, goede ggz-zorg, op tijd en op maat, hoe dan ook.
Investeren in akkerrandenbeheer
Ik zei net al, die goede ggz komt er alleen maar als we samen werken. Ja, mentale aandoeningen, psychische ziekten zijn er, en zijn er altijd geweest. Het gaat dan om zo’n 6 á 7 procent van de bevolking. Veel meer mensen hebben mentale problemen. Een heleboel daarvan zijn eigenlijk maatschappelijke problemen. Als je niet meer slaapt van de schulden of dakloos bent of als je ouders in een vechtscheiding zitten is het logisch dat het psychisch ook niet goed met je gaat. Dan ben je niet het beste geholpen met een psycholoog of een psychiater, maar met een schuldhulpverlener, met een huis of met hulp voor je ouders. Maar heel veel mensen weten geen andere bel meer om op te drukken dan die van de huisarts. Dan is het probleem zorg geworden. Samenwerking met anderen is dan heel erg nodig. Binnen de ggz, met anderen binnen de zorg zoals de huisartsen, met partners daarbuiten zoals gemeenten en woningcorporaties.
In een vorig politiek leven was ik statenlid met landbouw in mijn portefeuille. De rubber laarzen lagen altijd achterin de auto, je wist nooit op wat voor erf je zou belanden. Ik heb toen de waarde geleerd van akkerrandenbeheer. We gaven er als provincie subsidie aan. Aan boeren die de randen van hun akkers onbebouwd lieten en inzaaiden met andere gewassen, met bloemen en planten die insecten lokten. Het zag er prachtig uit, maar belangrijker nog was de biodiversiteit die ontstond in dat tussenland. Akkerranden die landbouwgrond verbonden met bermen. Geen harde grens tussen van jou en van een ander, als een schutting waar je verantwoordelijkheid overheen kon gooien. Maar gedeeld land waar gezamenlijk werd gedaan wat goed was, in overleg. Zo hoop ik dat domeinoverstijgende samenwerking gaat. Ook doen waar jij niet helemaal van bent, voor het algemeen belang.
Hoera voor de mentale krachtpatsers!
En daarvoor hebben we jullie nodig. Onze mentale krachtpatsers. Ja krachtpatsers, bij wie het er niet om gaat hoe sterk je bent, hoe stoer, hoe onbreekbaar. Maar wel hoe vindingrijk, hoe trots op je werk, hoe empathisch en professioneel. Mentale krachtpatsers geven ánderen hun kracht terug, maken herstel mogelijk, zetten hun beste kunnen in, ook als het vallen en opstaan is, vechten tegen de bierkaai soms, en dan toch, en dan nog.
Vandaag is het congres van veranderbereidheid en van de wil om het samen te doen. Jullie kunnen naar workshops over de arbeidsmarkt, over het verlagen van regeldruk, over de kansen van AI, over innovatie en nog veel meer – voor en door onze leden, zorgprofessionals en stakeholders. Over de reis van ervaringsdeskundigen gaat het. Over het tegengaan van grensoverschrijdend gedrag in de ggz. En ja, er is ook een Lagerhuisdebat met de kamerleden Lisa Westerveld van PvdA/Groen Links en Folkert Thiadens van de PVV.
Ik wens jullie een fantastisch congres toe! Heel veel plezier en inspiratie!