"Antwoorden vinden in het gewone leven van mensen"

Utrecht wil een stad zijn waar iedereen zich thuis voelt, mee kan doen en zichzelf kan zijn. Dat is alleen niet voor iedereen vanzelfsprekend. Het project ‘Thuis in je wijk’ moet dat veranderen.

Het is erop gericht buurtnetwerken te versterken, zodat ook kwetsbare inwoners gemakkelijker mee kunnen doen. Marianne Post is projectleider: “Wanneer mensen een beter contact met hun omgeving ervaren, kunnen veel vragen die zij hebben in het gewone leven beantwoord worden. In veel gevallen is aanvullende hulp dan niet meer nodig.”

Wat speelt er écht in de wijk?

In Utrecht zijn in vier wijken kwartiermakers aan het werk gegaan om te onderzoeken wat er leeft en speelt. Ze spraken met allerlei betrokkenen. “Vaak zie je dat, wanneer er iets speelt in de wijk, de focus ligt op de mensen die de problemen veroorzaken,” zegt Marianne. “Terwijl het juist ook belangrijk is om te kijken: hoe gaan mensen in deze wijk met elkaar om? Welke bewoners nemen het initiatief? En hoe ziet het aanbod van activiteiten eruit?”

Vier thema's

Uit de rondgang van de kwartiermakers kwamen vier thema’s naar voren: hoe kun je het woongenot verbeteren van bewoners? Welke initiatieven zijn er? Welke handvatten zijn er voor medewerkers en vrijwilligers in de sociale basis? En hoe is de infrastructuur geregeld, hoe vinden mensen en organisaties elkaar? In totaal sloten 35 partijen zich aan, zoals de gemeente, woningcorporaties en buurtcentra. Ze willen er samen voor zorgen dat meer mensen mee kunnen doen in de wijk.

Meedoen is niet vanzelfsprekend

Voor bepaalde inwoners blijkt dat niet zo eenvoudig, zegt Marianne. “Voor mensen met psychiatrische problemen, een verstandelijke beperking, of die te maken hebben gehad met dak- of thuisloosheid of een verslaving, is het niet altijd makkelijk om weer aansluiting te vinden. Zij missen vaak de basis om op een ander te kunnen vertrouwen, dat moeten ze hervinden.” Deze mensen komen al snel in de aanvullende zorg terecht, ook omdat buurt- en wijkbewoners vaak niet goed weten hoe ze met hen om moeten gaan.

Maak gebruik van wat er al is

Kwartiermaker Yvonne ging in de Utrechtse wijk Kanaleneiland aan de slag. Ook zij zag dat ambulante hulpverleners vaak hard werken om problemen voor hun cliënten op te lossen. “Als er behoefte is aan wandelen, dan organiseren hulpverleners dat vaak zelf. Terwijl er in de wijk soms al verschillende wandelgroepen bestaan. Dan is er misschien alleen even ondersteuning nodig, waarna iemand kan aansluiten bij zo’n bestaande groep.” Je kunt ook vaker groepsgericht werken, zegt de andere kwartiermaker uit de wijk Raimond. “Als het gaat om educatie, bijvoorbeeld uitleg over budgettering, dan hoeft dat niet allemaal één op één. Dat kan heel goed in groepsverband in een buurthuis.”

Samen leren hoe de wijk werkt

De sociale basis en andere partijen weten elkaar nu beter en makkelijker te vinden. Daardoor komen bewoners met een vraag of ingewikkeld gedrag eerder op de juiste plek terecht. Samen wordt gekeken wat er nodig is om deze bewoner weer mee te laten doen.

Volgende stap

De eerste ervaringen zijn veelbelovend, zegt Marianne. “Nu willen we de volgende stap zetten.” Kwartiermaker Yvonne vertelt over een training die in ontwikkeling is voor bewoners, medewerkers van de gemeente en woningbouwverenigingen, buurtteams en ambulante hulpverleners. “We hebben een tool ontwikkeld, ‘Wijckwijze’ om in vijf stappen de wijk in te gaan. Het gaat in de training straks om bewustwording: waarom doe je wat je doet, wat is het beste voor de bewoner en hoe kun je gebruikmaken van de wijk?”

Het is van groot belang, zegt Marianne. “Hoor je er niet bij op een manier die bij je past, dan kun je klachten ontwikkelen en je minder gezond gaan voelen. En dan kun je zomaar in de ggz terechtkomen. Wij vinden liever een ander antwoord, met elkaar, gewoon in de samenleving.”