"Een verkeerde behandeling kan opnieuw een faalervaring zijn"

Wanneer je in Groningen een psychiatrisch probleem hebt, is er hulp. Ook als je daarbij delictgedrag vertoont. Ook mensen met een licht verstandelijke beperking werden doorgestuurd. Alleen was de behandeling die zij kregen vaak niet passend.

“Je moet bij deze groep echt anders te werk gaan,” zegt Britt Grommers, GZ-psycholoog en inhoudelijk teamleider bij het Forensisch FACT LVB-team Groningen. Dit team ontstond in 2018 en is een samenwerking tussen Trajectum, dat specialistische behandelingen biedt aan mensen met een verstandelijke beperking, en de forensische zorgorganisatie Mesdag.

Eerst stabiliteit, dan behandelen

Het team richt zich speciaal op deze doelgroep. Britt: “We werken op het snijvlak van psychiatrie, gehandicaptenzorg en de forensische sector. Iemand komt bij ons terecht als er sprake is van delictgedrag of als iemand dreigt de fout in te gaan. Dan bieden we op meerdere vlakken hulp, om vooral weer stabiliteit te creëren op het gebied van wonen, werken en financiën. Pas daarna gaan we echt behandelen.”

Dat vraagt om een andere aanpak, zegt ook Johan Bijl, algemeen teamleider. “We werken met methodes die beter aansluiten bij die doelgroep: minder tekst, eenvoudiger taalgebruik en veel met pictogrammen.”

De impact van faalervaringen

Voor cliënten kan een verkeerde aanpak grote gevolgen hebben. “Dat levert voor iemand opnieuw een faalervaring op; weer iets dat niet lukt,” zegt Britt. “En die ervaring hebben mensen vaak al van jongs af aan,” vult Johan aan. “Als je op de basisschool of thuis al niet werd begrepen en er niet goed werd aangesloten op jouw niveau, dan werd je al overvraagd. Dat geeft veel stress.”

Dat uit zich dan vaak in boosheid of agressie, zegt Britt. “Dat is wat de omgeving ziet. Terwijl er alleen maar angst onder zit. Wij maken contact en kunnen soms in een half jaar al veel bereiken. Er ontstaat weer rust zonder dat de cliënt wordt weggestuurd vanwege boos gedrag.”

Kleine stappen, groot effect

Zo was er een man die last zou hebben van een manische periode waarin hij ook delictgedrag liet zien. Britt: “Binnen de ggz wordt zo’n man direct behandeld. Wij kijken naar wat hij aankan. Hij bleek licht verstandelijk beperkt en had zichzelf aangeleerd om alles zelf te doen. Hij kreeg een maatje die hem hielp bij zijn papierwerk en iemand die hem in het huishouden ondersteunde. Ook werd hij begeleid om weer eens met de bus te gaan, alleen vond hij dat ingewikkeld.”

Werken met de juiste mensen

Het team bestaat uit mensen die voorheen bij Trajectum of Mesdag werkten. “We leren veel van elkaar en volgen trainingen over hoe je omgaat met deze doelgroep.” Mensen mogen zelf aangeven of ze met deze doelgroep willen werken, zegt Johan. “We hebben verschillende FACT-teams binnen onze organisatie, die zich op andere problematieken richten. Voor de LVG-doelgroep nemen we speciaal mensen aan die hier affiniteit mee hebben en ermee uit de voeten kunnen. Zit je in een regulier team dat hiermee te maken krijgt, dan kun je daar op leeglopen. Dat kan enorm frustrerend zijn voor de behandelaars en voor de cliënten.”

“Er zit veel schaamte op die laagbegaafdheid,” zegt Britt. “Veel mensen zitten in de overlevingsmodus, en kom daar maar eens uit.”

Unieke combinatie

“Wat ons uniek maakt is de combinatie,” zegt Johan. “Dat we een puur forensisch FACT-team zijn, gericht op LVB, dat zijn er niet veel. Juist door zo samen te werken, is de kwaliteit van onze behandeling veel beter en kunnen we uiteindelijk de behandelduur verkorten. Je haalt elkaars blinde vlekken weg. Ik denk dat de kwaliteit van zorg daardoor veel beter is.”

Britt Gommers, FORFact Groningen