Ruth Peetoom: 'Zorgen voor een ander vraagt ook zorgen voor jezelf'

Ruth Peetoom, voorzitter de Nederlandse ggz, Dag van de Verpleging 12 mei 2025, leestijd 4 minuten.

Eén ding delen verpleegkundigen – of ze nou net zijn begonnen, bijna aan hun pensioen toe zijn of nog volop in de opleiding zitten. Ze hebben gekozen voor een vak met passie.

Verpleegkundige word je niet om snel rijk te worden, daarvoor zijn er lucratievere manieren. Meestal is het keuzemotief ook niet formulieren invullen of diensten draaien, al hoort dat er -in nog niet ideale mate- wel bij. Verpleegkundige word je omdat je voor anderen wilt zorgen. Omdat je iets wilt bijdragen. Verschil wilt maken op het moment dat andere mensen kwetsbaar zijn.

En toch stop je er mee…

Het zijn mooie motieven. Waarom stoppen zo veel verpleegkundigen dan al zo snel na de opleiding? Binnen twee jaar nadat ze aan het werk zijn, zijn vier op de tien alweer uit de zorg gestapt. Dat is zonde. Voor zorgaanbieders natuurlijk en meer nog voor de cliënten en patiënten. Zonder mensen geen zorg. Het is ook zonde voor de zorgprofessionals die stages begeleid hebben en gehoopt hadden op nieuwe collega’s. Maar dat het zonde is, geldt misschien nog het meest voor de verpleegkundigen in kwestie. Je bent waarschijnlijk met energie en optimisme aan je opleiding begonnen. Je hebt er veel in geïnvesteerd. En toch stop je er mee. Waren je verwachtingen anders dan wat de praktijk bleek te zijn? Had je beginnend in het vak negatieve ervaringen? Was het fysiek of mentaal te zwaar? Het zijn meer dan serieus te nemen vragen die opleidingen en zorgaanbieders zichzelf kritisch moeten stellen. En dat doen ze.

Veerkracht én realistische toekomstverwachtingen

Op vrijdag 9 mei was ik op het HBO-festival. Buiten een stralende zon en uitdagende terrassen. Binnen allemaal mooie presentaties van HBO-instellingen, van studenten en docenten – ook van verpleegkundeopleidingen. Daaronder het SPRING Living Lab van de Hogeschool Rotterdam.

Harold Miedema, Pepijn Roelofs en Ellen Bakker benadrukten het belang van het vergroten van de veerkracht en de weerbaarheid van studenten om zo de loopbaanstart van beginnende zorgprofessionals duurzamer te maken. Als je vanaf het begin van de opleiding aandacht hebt voor de fysieke en mentale vitaliteit van studenten en investeert in ondersteuningsaanbod, wordt de start van de loopbaan gemakkelijker. Realistische toekomstverwachtingen helpen ook. Motto is dat je wordt opgeleid voor het mooiste beroep van de wereld, maar dat je ook moet leren om te zorgen voor jezelf. En dat je ook moet leren om de praktijk te veranderen als dat nodig is.

Van VR-bril tot leernetwerk

Er zijn ook andere manieren om goed toegerust aan de slag te gaan. Natuurlijk met kennis, kunde en goede stages. Maar op het festival gaven Pieter van Gorkom en Erik van Roon van Fontys Eindhoven ook een aanstekelijke demonstratie van door studenten ontwikkelde films met keuzetrajecten voor goed handelen in crisissituaties.

Ambulanceverpleegkundigen, ggz-verpleegkundigen op de HIC, ziekenhuisverpleegkundigen op de SEH en meer – via VR-brillen word je in hun realiteit gezogen en op de praktijk voorbereid. En Roos van Veen en haar collega’s van het Lectoraat Zorg en Innovatie van NHL Stenden in Leeuwarden ontwikkelden leernetwerken waarin studenten worden voorbereid op domeinoverstijgend samenwerken – bijvoorbeeld om het mogelijk te maken om in de ggz beter samen te werken met de politie en het sociaal domein rond personen met onbegrepen gedrag.

Werk aan de winkel

Natuurlijk is er ook werk aan de winkel voor zorgaanbieders. Om hun nieuwe werknemers een warme ontvangst te geven en goede begeleiding. Om te investeren in ontwikkelmogelijkheden, maar ook in werkplezier. In geen enkele baan is alles leuk. Al die administratie en verantwoording in de zorg vraagt teveel kostbare tijd – alleen al AI kan helpen om dat te verminderen. Er zijn inderdaad diensten, onvermijdelijk als er 24 uur per dag zorg nodig. En ja, de zorg brengt je soms in heftige situaties en stelt je voor moeilijke keuzes. Dan is het belangrijk dat er ook naar jou omgekeken wordt, dat er aandacht is en nazorg.

Samen sterk. Het mooiste beroep van de wereld is het waard dat we zuinig zijn op de passie waarmee mensen eraan beginnen. Dat we zuinig zijn op de ménsen die erin stappen. Ze goed toerusten. Begeleiden. Werken aan weerbaarheid. Naar ze omkijken. Goed zorgen voor de mensen die willen zorgen. Niet alleen op een Dag van de Verpleging. Maar elke dag.