De Nederlandse ggz: 'Juist nu aandacht nodig voor mentale gezondheid'

Voor de Nederlandse ggz zijn de meeste Prinsjesdagplannen geen verrassing. De meeste plannen voor de zorg zijn vastgelegd in het integraal zorgakkoord dat afgelopen vrijdag werd getekend. Wel mist de vereniging aandacht voor mentale gezondheid in de troonrede. Ruth Peetoom, voorzitter van de Nederlandse ggz: “De troonrede begint met de angst en onzekerheid waarin veel mensen verkeren. Daarbij is het belangrijk om niet alleen de koopkracht te compenseren, maar ook in te zetten op het ondersteunen en verbeteren van de mentale gezondheid.”

In de troonrede wordt wel melding gemaakt van aandacht voor gezonde leefstijl en veerkracht, maar expliciete aandacht voor mentale gezondheid is volgens Peetoom ook nodig. “Het oplopende ziekteverzuim heeft vaak te maken met mentale problemen. Dat veroorzaakt extra krapte op de arbeidsmarkt en geeft problemen om de noodzakelijke zorg te bieden.”

Hoe verder met kabinetsaanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’?

Toch is Peetoom niet ontevreden. “In de Troonrede onderkent het kabinet wel dat beleid op het vlak van wonen, werk & inkomen en onderwijs grote impact heeft op de mentale gezondheid. Wel jammer dat niet werd gerefereerd aan de kabinetsaanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ die vlak voor de zomer werd gepresenteerd. Met die aanpak verbetert niet alleen de kwaliteit van leven van mensen, maar het helpt ook de zorgvraag te verminderen voor zowel psychische als lichamelijke klachten. Ook laat het mensen langer en beter participeren in de samenleving. Dit helpt de druk op schaarse en kostbare zorg te verlichten. Een concretisering van deze aanpak mag echt met meer urgentie worden opgepakt.”

Ook woningen voor mensen met complexe psychische problemen

De Nederlandse ggz is blij met het kabinetsvoornemen om €18 miljard uit te trekken om de koopkracht van lage en middeninkomens te compenseren. Zo wil het kabinet voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen omdat die ‘leiden tot meer schulden, faillissementen, kinderarmoede en gezondheidsproblemen.

Heel urgent is voor de Nederlandse ggz de aankondiging in de Troonrede om voor 2030 900.000 woningen bij te bouwen. Peetoom: “We verwachten dat het kabinet een deel van de woningen beschikbaar maakt voor mensen met complexe psychische problemen zodat ook zij gewoon mee kunnen doen in de samenleving waardoor de kans op terugval kleiner wordt.”

‘Vaste baan wordt de norm’

Goed nieuws is dat het kabinet vindt dat een vaste baan de norm moet zijn. “Dat is iets waar de leden van onze vereniging zich al jaren voor inzetten. Wij vinden baanzekerheid voor de medewerkers heel belangrijk. Dat zorgt voor meer betrokkenheid en heeft ook effect op de kwaliteit van zorg. We zijn benieuwd hoe het kabinet hier vorm aan gaat geven”, aldus Peetoom.

Aantal zzp’ers in de zorg verminderen

Al een aantal jaar geleden is in de cao van de ggz afgesproken niet steeds tijdelijke contracten te sluiten, maar zo snel mogelijk een vast contract met medewerkers aan te gaan. Volgens Peetoom kijken de leden met interesse uit naar wat het kabinet gaat doen om het aantal zzp’ers in de zorg te verminderen. “Door het tekort aan personeel zien instellingen zich genoodzaakt zzp’ers in te huren, maar dat maakt de zorg wel een stuk duurder.”

Dat bleek ook uit de analyse die Intrakoop vorige week presenteerde. Zij maakt jaarlijks een analyse van de jaarverslagen van ggz-aanbieders. Gemiddeld maakten in 2021 PNIL-kosten (personeel niet in loondienst) zo’n 8% van de totale personeelskosten uit: daarmee is er in 10 jaar tijd sprake van ruim een verdubbeling van de kosten aan externe inhuur van personeel. Met name de inhuur van zzp’ers door de krapte op de arbeidsmarkt zorgde voor flinke kosten, in totaal 603 miljoen. “Dus nodig dat het kabinet zich hiervoor gaat inzetten.”

Analyse Miljoenennota

De Nederlandse ggz maakt op dit moment een uitgebreide analyse van de Miljoenennota. Verwacht wordt dat we deze donderdag aan het eind van de dag publiceren.