Tweede Kamer: maak werken in de zorg aantrekkelijker
- Publicatiedatum
Op woensdag 18 januari 2023 debatteerde de Vaste Commissie voor VWS met minister Helder over de arbeidsmarkt in de zorg. Een zeer actueel en urgent onderwerp, omdat de zorgvraag in Nederland blijft toenemen terwijl er onvoldoende zorgmedewerkers tegenover staan. Ook de ggz heeft met die problematiek te kampen: het is al lange tijd een van de belangrijkste dossiers voor branchevereniging de Nederlandse ggz.
Het bleek een onderwerp dat te omvangrijk was om in vier uur te behandelen met elf Kamerleden en een minister. Aan een tweede termijn kwam men niet toe, maar er is wel een tweeminutendebat aangekondigd. Dat betekent dat de Kamer met moties zal komen over deze onderwerpen. Dit debat zal later worden ingepland en wij volgen de uitslagen op de voet.
Long-Covid
Op medewerkers in de zorg is een zwaar beroep gedaan tijdens de Covid-pandemie. Zeker in het begin, toen er nog weinig kennis en beschermingsmiddelen aanwezig waren. Er zijn zorgmedewerkers die daar later Long Covid klachten aan hebben overgehouden. Velen van hen zijn langdurig ziek: de impact is zeer groot. Voor die groep moet een regeling komen. In het debat werd lang stilgestaan bij (het nog ontbreken van) zo’n regeling. De minister geeft aan dat in principe de werkgevers moeten proberen -met steun van de overheid- tot een regeling te komen, maar dat dit erg ingewikkeld is. Een tweede mogelijkheid is het organiseren van een overheidsregeling. Beide varianten worden door het ministerie voorbereid, aldus de minister. Diverse Kamerfracties vinden daarbij het tempo veel te laag. De bonden hebben een kortgeding aangespannen. Over dit onderwerp zal de komende weken meer duidelijkheid moeten komen.
Armoede en beloning
Diverse fracties vroegen aandacht voor toenemende signalen van armoede onder zorgpersoneel. Denk aan verzorgenden die niet meer rond kunnen komen. Enkele Kamerleden vrezen dat wanneer deze werknemers nu niet voldoende steun krijgen, ze de zorg de rug toe keren. De minister geeft aan dat het kabinet in de volle breedte aan armoedebestrijding doet -er is een minister voor- en dat er ook het nodige gebeurd aan de loonachterstand in de zorg. De OVA-ruimte moet volgens haar worden aangewend om met name de middengroepen beter te compenseren.
Regeldruk
Het bestrijden van regeldruk kwam -net als bij ieder zorgdebat- aan de orde. Opnieuw wijst de minister erop dat dit een veelkoppig monster betreft, en opnieuw geven diverse fracties aan dat er desalniettemin doortastender en doeltreffender moet worden opgetreden. Ook door de overheid. De minister stelt dat zo’n 70% van de regeldruk ‘lokaal’ ontstaat (dus binnen organisaties zelf of in de afspraken tussen organisaties, denk aan aanbieders en zorgverzekeraars). Dat ontslaat de overheid echter niet van het ondernemen van actie over de eigen veroorzaakte regeldruk of bij het forceren van doorbraken op dat ‘lokale’ niveau.
Opleidingsruimte
Het capaciteitsorgaan, dat advies geeft over het aantal opleidingsplaatsen voor zorgberoepen, heeft recent voor veel opleidingen uitbreidingen gevraagd. Denk aan GZ-psychologen of Verpleegkundig Specialisten. Fracties vragen in hoeverre de minister zich aan die adviezen wil houden, en een element van belang blijkt ook of die capaciteit vervolgens ook opgevuld kan worden. Aan de beantwoording van deze vragen kwam de minister niet toe vanwege tijdsnood: antwoorden zullen schriftelijk naar de Kamer worden gezonden.
Inzet statushouders
Enkele Kamerfracties wijzen erop dat statushouders in Nederland met een zorgachtergrond een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren, maar tegen te veel barrières oplopen om ingezet te kunnen worden. De minister geeft aan dat hier diverse acties op worden ondernomen en ook al meer mogelijk is.
In nagenoeg alle bovenstaande dossiers kon de minister verwijzen naar afspraken die daarover zijn gemaakt in het Integraal Zorgakkoord, of specifieker in het programma ‘Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg’. Over dat laatste drukten Kamerleden de bewindspersoon wel op het hart: pas op dat dit geen regelcircus op papier wordt. Want wat vooral nodig is, zijn concrete en adequate oplossingen voor meer professionele autonomie, waardering, medezeggenschap en minder regeldruk.
U kunt op de Tweede Kamerpagina het volledige debat terugkijken.
Toezeggingen
De minister heeft meerdere toezeggingen gedaan, waaronder:
- De minister antwoordt namens minister Kuipers (VWS) dat een verkenning loopt naar de hoogte van boetes bij wanbetaling zorgverzekering. Daarbij wordt bezien of die naar een lager percentage kan. De Tweede Kamer wordt hierover voor het zomerreces 2023 geïnformeerd.
- De minister zegt toe in het najaar 2023 terug te komen op de versnelling van de toegang tot de arbeidsmarkt van statushouders.
- De minister komt schriftelijk terug op het toekomstperspectief betreffende de opleidingscapaciteit tot physician assistant.
- De nog openstaande vragen over het capaciteitsorgaan en hoe er met de adviezen wordt omgegaan zal schriftelijk door minister Kuipers worden beantwoord.
De Nederlandse ggz volgt de voortzetting van dit debat met veel interesse.