Ruth Peetoom: A Christmas Carol in Groningen

Voorzitter Ruth Peetoom, column op 24 december, leestijd: 1 minuut

Het is een echt kerstverhaal. Dylan leefde anderhalf jaar op straat in Groningen. Hij sliep, bij mij in de stad, tegenover het station op een stuk karton, z’n bezittingen onder handbereik om ze niet te verliezen. Hij leefde een onrustig bestaan, verslaafd, zonder vast adres of inkomen. Altijd op zoek naar lege blikjes en flesjes, waarvan het statiegeld nooit genoeg was voor wat hij nodig had.

Ik ken Dylans omstandigheden verder niet. Maar ze zijn kennelijk zo dat hij in aanmerking komt voor een plek in de Skaeve Huse – een woonvorm voor mensen die in gewone woonwijken te veel prikkels krijgen, overlast geven, zich niet kunnen aanpassen aan ongeschreven regels van samenleven. Net voor Kerst worden er negen kleine onderkomens opgeleverd op een rustige plek, tussen de stad en het dorp Harkstede. Eén is er voor Dylan. Ík ben een blij en gelukkig man’, zegt hij. ‘Op straat ben je alleen maar aan het overleven.’

De lange weg naar de Skaeve Huse

De Skaeve Huse in Groningen hebben een jarenlange aanloopgeschiedenis. Al sinds 2017 heeft de gemeente Groningen geprobeerd om een plek te vinden. Er is veel tegengeluid geweest van omwonenden en veel juridische procedures. Dat de opvang grenst aan een doorgaande weg, gaf veel onrust. Het is een terugkerend verhaal bij de realisering van Skaeve Huse, buurtbewoners zijn vaak bang voor overlast. Maar juist omdat ze op afgezonderde plekken liggen, worden mensen als Dylan rustig en vermindert of verdwijnt voor anderen irritant gedrag – wat moeilijkheden geeft als ze gewoon in de wijk wonen of op straat.

In Leidsche Rijn in Utrecht werden de Skaeve Huse indertijd gerealiseerd toen er in de omgeving nog geen bebouwing was. Nu de nieuwbouw inmiddels is opgerukt, worden ze verplaatst, al hebben omwoners vaak geen weet van hun bijzondere buren, laat staan er last van. ‘Skaeve Huse? Waar dan?’, zei een nieuwe buurvrouw van een complex dat erop uitkijkt. Dat er permanent begeleiding aanwezig is helpt. De tiende woonunit bij de Skaeve Huse in Groningen, is dan ook voor de terreinbeheerder.

Geen plaats in de herberg

Het is 24 december. De gevoelstemperatuur deze Kerst 2025 is onder het vriespunt - te gevaarlijk om buiten te slapen. Volgens de officiële cijfers zijn er in Nederland 33.000 daklozen, maar omdat naar schatting 70% van de mensen zonder vaste woonplek niet in opvangplekken verblijft, maar vaak in auto’s slapen, op de bank bij vrienden of bij familie bivakkeren, gaat het waarschijnlijk om een veel hoger aantal. Hoofdonderzoeker Dakloosheid van de Vrije Universiteit Nynke Boesveldt heeft het over meer dan 90.000 mensen. Voor hen is er geen plaats in de herberg. Voor het grootste deel van hen zijn gewoon huízen nodig, topprioriteit bij de formatieonderhandelingen en bij de gemeenteraadsverkiezingen straks in maart. Voor een klein aantal, mensen met onbegrepen gedrag, de Skaeve Huse.

Voor Dylan en 8 anderen is er nu een dak boven hun hoofd, een geschikte plek om te wonen. ‘Ik ga dit niet verkloten’, zegt Dylan, ‘Ik ga hier heel zuinig op zijn’. A Christmas Carol, gewoon in Groningen. Kerstverhalen zijn het mooiste als ze echt gebeuren.

Foto door: Melanie Lemahieu