Netwerkzorg staat centraal op Kenniscongres De Nederlandse ggz

‘Het leven met zorg is een verlengstuk van een zo gewoon mogelijk leven. En ik geloof dat wij te veel uitdagingen in het leven van mensen tot een zorgprobleem maken, terwijl het juist ook gaat om een samenlevingsvraagstuk.’

Op het podium staat Teun Toebes, 26 jaar. Hij spreekt als zorgvernieuwer tijdens het kenniscongres van De Nederlandse ggz in Nieuwegein. In de zaal zitten bestuurders, psychiaters, psychologen, ervaringsdeskundigen en andere deelnemers aan het event. Zij luisteren naar Teun, die vertelt over hoe hij als 21-jarige een aantal jaar geleden besloot op de gesloten afdeling van een verpleeghuis te gaan wonen. Zijn huisgenoten: mensen met dementie. Al gaat zijn boodschap daar allang niet meer alleen over. ‘Het gaat over hoe wij naar mensen kijken en in de zorg soms van hen toch nog steeds ‘de ander’ maken.’

Samen mens, samen werken

Voorzitter Ruth Peetoom is het met Teun eens. ‘Kijken naar: wie is deze persoon en wie is ook deze professional,’ zegt ze. De ene persoon heeft een zorgvraag en de ander kan die zorg bieden. ‘Maar je blijft samen mens.’ En ‘samen’ is ook meteen de rode draad door de dag. De netwerkzorg staat centraal, zegt Peetoom. ‘Als een mens een mens uit één stuk is, moet netwerkzorg ook naadloos zijn.’ Dat kan alleen door goede samenwerking, elkaar te ontmoeten en te leren kennen. ‘Binnen de ggz, samenwerken met anderen binnen de zorg zoals huisartsen, en met partners daarbuiten zoals gemeenten en woningcorporaties.’

Leren van elkaar in de workshops

In de verschillende workshops praten deelnemers met elkaar bij, of leren elkaar kennen, en buigen ze zich over vraagstukken. Zoals over ‘waarde-gedreven zorg’. Iedereen wordt uitgenodigd om ook even een andere pet op te zetten, zoals die van verzekeraar, bestuurder of cliënt. Om samen te discussiëren over onder meer de vraag: wat betekent het als er ineens minder inzet mogelijk is van zzp’ers? ‘Je moet met elkaar komen tot een gedeelde waarde of een gezamenlijk perspectief,’ zegt workshopleider Arnoud Janssen, psychiater en bestuurder Mediant. ‘Je leert hierdoor ook dat jouw waarheid nooit die van een ander is. En om met elkaar te praten om zo een bijdrage te leveren, zodat een ander beter zijn werk kan doen en je de cliënt beter helpt.’

Brede blik op de toekomst van zorg

In een andere ruimte is een spreker van Caring Doctors aan het woord, een organisatie voor artsen en andere zorgprofessionals die staat voor een duurzame, plantaardige voedseltransitie. Het gaat over de voordelen van een volledig plantaardig dieet, over een groenere en gezondere wereld. En welke competenties hebben hulpverleners nodig om te kunnen werken met AI, vragen ze zich in een andere zaal af. In weer een andere workshop draait het om administratieve lastenverlichting. Bedenk in tien minuten met elkaar oplossingen om tot minder administratie te komen. ‘Veel zorgverleners zijn 40% van hun tijd kwijt aan administratieve lasten,’ zegt Katja van Essen, coördinator van het waardenetwerk Zorg en Veiligheid van De Nederlandse ggz. ‘Dat moet naar 20% kunnen. Daar denken de deelnemers over na. En als we ophalen dat het door te veel regelgeving komt, dan hebben wij als De Nederlandse ggz landelijk nog iets te doen.’

Debatteren over dilemma’s in de ggz

Samen, want de toekomst is netwerkzorg, zegt voorzitter Ruth Peetoom. En dat netwerk komt hier op deze dag bijeen en staat ook nog tegenover elkaar in een Lagerhuis setting, om het te hebben over de uitdagingen in de sector. Deelnemers wisselen telkens van stoel en kant: ben je voor of tegen de stelling? Zoals wanneer het gaat over de wachtlijsten. Zijn die helemaal terug te dringen of zullen we moeten accepteren dat dat gewoon niet kan?

Kamerlid Lisa Westerveld (GL-PvdA) bepleit dat de wachtlijsten in ieder geval meer prioriteit moeten krijgen in de politiek. PVV-Kamerlid Folkert Thiadens vult aan dat ook zijn partij vindt dat er zeker iets moet gebeuren. Al kan dat ook door anders te werken, denkt hij en vertelt over een pilot in Arnhem, waar een grote groep mensen van de wachtlijst buiten de ggz om geholpen kon worden.

‘We verlenen te veel zorg op de verkeerde plek,’ zegt Ardan Miedema, psychiater en strategisch adviseur bij Rivierduinen. ‘Namelijk, achter deuren. We moeten weer meer naar buiten,’ zegt hij. En opnieuw: samenwerken. ‘Ik denk dat goede netwerkzorg daar veel in kan betekenen.’

Reflecties van deelnemers

‘Ik vond het een leuke dag,’ zegt Jurriaan Fakkeldij, herstelcoach bij Lister in Nieuwegein. Hij is hier samen met een collega. ‘We hebben een stuk van het debat meegekregen en vonden de spreker Teun Toebes heel goed. Als ambulant begeleiders kijken wij al weinig naar diagnoses en werken we al van mens tot mens.’ Toch neemt hij ook iets mee. ‘Ook ik moet niet met een vingertje gaan wijzen om te laten zien hoe het moet, maar blijven aansluiten bij het tempo en de wensen van de cliënte.’

‘Zo’n dag is voor mij weer een eyeopener over hoe mensen kijken naar schaarste en de toekomst,’ zegt bestuurder van De Nederlandse ggz Sam. ‘De een zegt: het valt wel mee, de ander voelt dat er nu ook echt iets moet gebeuren. Het was interessant om ook met Kamerleden erbij te bespreken: wat doe je en wat laat je? Want ergens is er een kind van de rekening.’

Anna van Buuren van ‘Mijn leven met…’ staat bij de borrel over een telefoon gebogen samen met Gerrit van Woudenberg van Healthy Solutions GGZ. Ze vertelt hem over een app die zij hebben ontwikkeld waarmee cliënten hun eigen leven in kaart kunnen brengen. ‘We kwamen via het Lagerhuisdebat met elkaar in gesprek,’ zegt Gerrit. ‘Wat ik zeker ook meeneem is: wat is er veel, en wat weten we weinig van elkaar, over wat we doen. Een belangrijke functie van dit congres is dus juist ook mensen ontmoeten en leren kennen zodat je elkaar beter weet te vinden.’