Lagerhuisdebat over keuzes in de ggz
Tijdens het Kenniscongres op 25 juni 2025 gingen deelnemers met elkaar in debat over scherpe stellingen die spelen binnen de geestelijke gezondheidszorg. In Lagerhuisstijl bespraken zij dilemma’s rond wachtlijsten, inzet van AI en keuzes bij schaarste.
Psychiatrisch professionals, bestuurders, ervaringsdeskundigen en Tweede Kamerleden Lisa Westerveld (GL-PvdA) en Folkert Thiadens (PVV) gingen met elkaar én het publiek in gesprek. Hieronder een verslag van de debatdynamiek, de uitgesproken meningen en de prikkelende inzichten.
Wachtlijsten dwingen tot fundamentele keuzes
‘Er zijn veel vacatures in de ggz, terwijl het aantal zorgvragers ook onverminderd toeneemt,’ opent Ruth Peetoom, voorzitter van De Nederlandse ggz. Met haar pitch trapt ze het Lagerhuisdebat af. Het publiek reageert direct op de eerste stelling: Blijven we ons best doen om de wachtlijsten terug te dringen, of moeten we de hoop opgeven?
Politieke prioriteit en slimme oplossingen
Kamerlid Lisa Westerveld (GL-PvdA) stelt dat politieke prioriteit cruciaal is: ‘In de politiek gaat het vaak over incidenten. Als we echt de diepte ingaan, haken partijen af. Zo worden de wachtlijsten niet korter.’
Folkert Thiadens (PVV) ziet ook ruimte in slimmer organiseren: ‘In Arnhem en Nijmegen hebben we gezien dat wachtlijsten bijna halveerden door mensen buiten de ggz om verder te helpen.’
Niet alles is een psychiatrisch probleem
Psychiater en bestuurder Arnoud Jansen (Mediant): ‘We moeten erkennen dat veel jongeren worstelen met bestaansangst en maatschappelijke druk, maar dat zijn niet per se psychiatrische problemen.’
‘AI is een hulpmiddel, geen vervanging’
Een tweede stelling krijgt volop aandacht: Bij behandelingen die door artificial intelligence worden gegeven, moet altijd een professional van vlees en bloed meekijken.
Psychiater en bestuurder Mariëlle Ploumen (Altrecht) laat AI zelf aan het woord: ‘AI zegt dat een professional nodig is, maar of die “van vlees en bloed” moet zijn, blijft vaag. Toch is de empathie van menselijke professionals essentieel in de ggz.’
Twijfel en nuance in het debat
Kamerlid Westerveld stapt halverwege alsnog naar de andere kant. ‘Als cliënten AI voorafgaand aan de behandeling gebruiken en het hen ondersteunt, dan ben ik het toch oneens met de stelling.’
‘Bij schaarste moet je keuzes maken, dat hoort bij het leven’
De derde en laatste stelling luidt: De ggz moet zich primair richten op cruciale zorg. Sam Schoch, bestuurder van De Nederlandse ggz, legt uit dat mensen met ernstige psychische stoornissen te lang wachten. ‘Daar moeten we iets aan doen.’
Financiële prikkels belemmeren complexe zorg
Folkert Thiadens ziet systeemfouten: ‘Tarieven maken het financieel aantrekkelijk om laag-complexe zorg op grote schaal te leveren. Dat moet anders.’
Tegenwicht: risico op verschraling
Psychiater Ploumen is kritisch: ‘Als we alleen nog maar cruciale zorg leveren, lopen we het risico dat straks iedereen onder die noemer valt.’
Herstel en eigen regie als sleutel
Ervaringsdeskundige Marloes Klok (Herstelnetwerk Eemland) pleit voor doorstroming: ‘Zo komt er meer ruimte vrij voor mensen met complexe zorgvragen.’
Haar collega Linda Honig voegt toe: ‘Laten we de sociale ggz niet afbouwen, maar benutten voor preventie en eigen regie. Gebruik de cruciale ggz zo krap mogelijk, zodat de transformatie kan versnellen.’
