Zo kan het ook! Andere intake, kortere wachttijden

Hoe kun je de intake en toeleiding van nieuwe cliënten in de GGZ zo inrichten dat ze minder lang hoeven te wachten? GGZ Noord-Holland Noord en GGZ Delfland hebben gekozen voor een breed intake-model, waarbij nieuwe aanmelders worden gestimuleerd om direct aan de slag te gaan met herstel en gezondheid. Op een kennissessie van GGZ Nederland presenteerden de Herstel-ondersteunende Intake (GGZ Noord-Holland-Noord) en de Fit op weg poli (GGZ Delfland) hun aanpak.

Niet wachten op behandeling maar direct in zorg

‘Gerichte aandacht vanaf het begin en minder lang wachten’, dat zijn voor Pieter Dijs, lid van het gebiedsteam Woerden bij Altrecht, de sterke punten van Fit op weg poli, zoals die worden gepresenteerd door Suzanne van Hees en Jasper de Haan van GGZ Delfland. De Fit op weg poli is als pilot opgezet in Spijkenisse. Uitgangspunt is dat mensen niet hoeven te wachten op behandeling maar direct in zorg komen. Ze werken vervolgens eerst aan problemen op het gebied van gezondheid, bijvoorbeeld slaap, lichaamsbeweging en voeding. Die spelen bijna altijd. Daarna kan de psycholoog aan de slag met een therapie die is gericht op de gestelde diagnose, bijvoorbeeld depressie of een angststoornis. De psycholoog hoeft geen tijd te steken in omliggende problematiek en kan effectiever werken. Zo wordt de cliënt beter en sneller geholpen, waardoor er ruimte komt voor andere cliënten en de wachttijden korter worden.

Behandelcoach

Na een uitgebreide intake van drie gesprekken volgt de cliënt zes weken lang een ‘leven-op-de-rit-therapie’, waarin hij werkt aan bepaalde doelen onder begeleiding van een behandelcoach. Wekelijks krijgen cliënten een vragenlijst waarmee in kaart wordt gebracht of zij zich ook daadwerkelijk beter voelen. Als het nodig is wordt het behandeltraject aangepast. Daarnaast is er ondersteuning met eHealth: online modules en een horloge die je activiteiten meet (fitbit) om de eigen fitheid te meten en om mensen te motiveren mee te bewegen. Op die manier krijgen cliënten meer grip en regie op hun eigen leven. Voor een deel van de cliënten blijkt deze aanpak zo goed te werken dat verdere behandeling niet nodig is.

Brede insteek, andere mensen

‘De brede insteek – niet alleen medisch en stoornisgericht – spreekt me aan’, zegt een deelnemer aan de bijeenkomst. ‘Door de intake niet rondom de stoornis te organiseren, maar eerst een breed herstelgerichte ondersteuning te bieden, kun je mensen al tijdens de wachttijd ondersteunen. Tot nu toe doen we dat op beperkte schaal, vooral door ze van informatie te voorzien. Het vraagt wel om een compleet andere organisatie van je intake, waarbij je dus ook andere functionarissen betrekt. Voor de rol van behandelcoach kun je een ander soort medewerker aantrekken, dat hoeft niet een gespecialiseerd psycholoog te zijn.’

Herstelondersteunende intake

Positieve gezondheid en meer tevreden klanten, dat waren de uitgangspunten achter de Herstelondersteunende intake waar GGZ Noord-Holland-Noord sinds 2018 mee werkt. Marty Dijkstra en Marijke van Putten gaven een toelichting op de werkwijze en de effecten ervan. De wetenschap dat mensen lang moesten wachten op een behandeling en dat tot veel ontevredenheid leidde was een van de aanleidingen om de gang van zaken rond de intake op de schop te nemen. Waar voorheen werd gewerkt met een intake op basis van de verwijzing, is nu gekozen voor een bredere insteek.

Alle nieuwe aanmelders tussen de 18 en 70 jaar krijgen bij GGZ Noord-Holland-Noord een Herstelondersteunende intake (HoI). Direct na aanmelding is er telefonisch contact met de cliënt, waarin een eerste screening plaatsvindt. Na twee weken volgt een gesprek met drie mensen: een ervaringsdeskundige, een regiebehandelaar en een basispsycholoog of spv’er die de verslaglegging en coördinatie doet.

Cliëntvraag centraal

Aan het eind van dat gesprek krijgt de cliënt een aantal opties voorgelegd: aan de slag bij de herstelwerkplaats, mogelijkheden buiten de GGZ, behandeling in de basis GGZ (bij enkelvoudige vraag) of een doorverwijzing naar de Specialistische GGZ. De cliënt maakt zelf zijn of haar keuze, daarbij geadviseerd door de gesprekspartners.

In het adviesgesprek staat niet de diagnose, maar de vraag van de cliënt centraal: Wat is er gebeurd? Waar wil hij/zij aan werken? Wat moet de opbrengst zijn? En wat is daarvoor nodig? Opvallende uitkomst is dat zo’n tweederde van de mensen ervoor kiest om ook in de herstelwerkplaats aan de slag te gaan. Het aantal verwijzingen naar de S-GGZ is zelfs teruggelopen met ongeveer een derde in totaal. Met als bijkomende positieve gevolgen: kortere wachttijden, minder druk op de S-GGZ en een hogere cliënttevredenheid.

Goed voorbeeld doet volgen?

Carmen Caspers, innovatiemanager zorg bij VGZ, is enthousiast over de gepresenteerde voorbeelden. ‘Het mooiste resultaat is natuurlijk dat mensen veel eerder aan de slag kunnen met hun herstel en de wachttijden daarmee teruglopen. Ik zie het als onze taak om met dit soort goede voorbeelden het gesprek aan te gaan bij zorgorganisaties, en hen te motiveren en stimuleren om hiermee aan de slag te gaan. Ik denk dat deze beide manieren van het anders organiseren van de intake veel kan betekenen om de wachttijden terug te dringen. Er komt wel heel wat bij kijken om het zo te organiseren, maar beide voorbeelden laten zien dat het ook veel oplevert.’

Tekst: Paul van Bodengraven

Meer informatie: klik hier voor de presentaties van de Fit op weg poli*) en de Herstelondersteunende Intake.

*) De presentatie van de Fit op weg poli is gegeven ter inspiratie en om te zorgen dat de wachtlijsten korter worden en de GGZ beter. Als u op basis van ‘Fit op Weg’ aan de slag wil gaan, dan waardeert GGZ Delfland het zeer als u hierover contact met hen opneemt (innovatie@ggz-delfland.nl).