Minister en Tweede Kamer voelen urgentie van knellende arbeidsmarkt zorg

Zowel Kamerleden als minister Helder (LZS) voelen de noodzaak en urgentie om in te grijpen op de knellende arbeidsmarkt in de zorg. Dat bleek tijdens een commissiedebat op 6 juli. De zorgvraag neemt fors toe de komende jaren als gevolg van de vergrijzing, meer mogelijkheden in de zorg en vanwege de opgelopen achterstand door corona. Dat terwijl er structureel te weinig arbeidskracht is binnen de zorg en de sector te kampen heeft met uitputting en hogere uitval als gevolg van corona.

Het volledige debat kun je terugkijken. De Nederlandse ggz maakte ook een live-Twitterverslag.

Kamerbrieven

Werkgevers- en werknemersorganisaties uit de zorg hebben namens alle zorgprofessionals een Kamerbrief gestuurd om hun zorgen te uiten over de arbeidsmarktproblematiek. Die brief hebben zij in de vorm van een pamflet aangeboden aan de Kamerleden, de dag vóór het debat. Als aanvulling op deze boodschap heeft de Nederlandse ggz samen met MIND een Kamerbrief gestuurd met specifiek aandacht voor de arbeidsmarktproblematiek in de ggz-sector.

Ondanks Integraal Zorgakkoord toch gespreksruimte

Vooraf was het de vraag in hoeverre de minister diep in kon gaan op de materie richting Kamerleden. Dit omdat arbeidsmarktbeleid een onderdeel is van de onderhandelingen voor een Integraal Zorgakkoord. En die onderhandelingen moeten tegen het einde van de zomer afgerond zijn. Echter, minister Helder ging over diverse onderwerpen toch graag het gesprek aan:

• Kamer en minister zijn het erover eens dat het nodig is de zorgsector aantrekkelijk te houden en aantrekkelijker te maken: meer aantrek van personeel is nodig. Kamer en minister verschillen echter wel van mening over of dat betekent dat er meer middelen voor de lonen vrij moeten worden gemaakt. Helder stelt dat er door de overheid zo’n 7 miljard beschikbaar is gesteld (waarvan 675 miljoen voor het dichten van de kloof middenlonen in de zorg ten opzichte van andere sectoren). Maar zoals uit de Kamerbrief van werknemers en werkgevers blijkt is dat onvoldoende.
• Er is gesproken over het lonender maken van meer uren werken in de zorg. Een mogelijkheid daartoe is een ‘voltijdsbonus’, die werken in voltijd aantrekkelijker moet maken. Maar andere Kamerleden gaat het meer om méér uren, niet per se voltijd. De minister zegt toe een verkenning daartoe op te stellen.
• Meerdere Kamerleden hameren op het verlagen van de administratieve lasten en regeldruk. De minister geeft aan hier aandacht voor te hebben, onder meer in de voortzetting van het programma (Ont)Regel de Zorg. Maar de Kamer vraagt ook om eigen inzicht van de overheid over eigen wet- en regelgeving. Daar zal in een brief op gereflecteerd worden.
• Er zal, zelfs bij het aantrekkelijker worden van werken in de zorgsector, een tekort blijven aan personeel. Een ander deel van de puzzel is dan ook het implementeren van innovaties, digitalisering en e-health in de zorg. De Kamer snapt die richting, maar enkele fracties geven wel het signaal af dat dit niet ten koste mag gaan van de menselijke factor in de zorg: het moet humaan blijven.
• Een ander terugkerend element in het debat betrof regionale samenwerking. De arbeidsmarktproblematiek kent een sterke regionale context. Er moet meer mogelijkheid zijn tot samenwerking. De minister wijst er ook op dat er kansen zijn voor zorgwerkgevers om een gezamenlijke regionale pool van medewerkers in te zetten.
• Omdat het debat de gehele zorgsector besloeg, was er geen ruimte om heel specifiek op de ggz in te gaan (ggz is wel een aantal keer genoemd omdat de druk daar hoog is, mede vanwege administratieve lasten). De druk op huisartsen en het thema ‘medisch specialisten in loondienst’ kregen wel los aandacht.

Toezeggingen en vervolgacties

• In najaar 2022 sturen ministers Helder (LZS) en Van Gennip (SZW) een verkenning naar de Tweede Kamer over het lonend maken van meer uren werken in de zorg. Ook kijken ze naar de juridische belemmeringen van de voltijdsbonus.
• De minister heeft eerder dit jaar een brief toegezegd over een toekomstbestendige arbeidsmarktzorg. Die wordt in najaar 2022 verwacht. Daarin zal ze een aantal punten meenemen, zoals de verlaging van het college- en boekengeld voor zorgopleidingen.
• De bewindspersonen zullen schriftelijk ingaan op de planning van wetsvoorstellen in relatie tot het verlagen van de administratieve lasten. Dat ligt voornamelijk bij minister Kuipers (VWS).
• De minister zal in een brief hbo-startsalarissen tussen de gezondheidszorg en het onderwijs vergelijken en duiden.
• De minister zal via ambtsgenoot Kuipers (VWS) aan minister Dijkgraaf (OCW) een Kamerbrief vragen over het opnemen van sociale geneeskunde in het curriculum van zorgopleidingen.

Het Kamerlid Joba van den Berg (CDA) heeft een tweeminutendebat aangevraagd. Daarin kunnen moties worden ingediend over dit onderwerp. Omdat vrijdag 8 juli het zomerreces van de Tweede Kamer begint, zal dit debat nog daarvóór plaatsvinden en wordt er ook over de moties gestemd. De Nederlandse ggz volgt deze zaken op de voet.